గణపతిదేవుడు (Ganapati Deva)

గణపతిదేవుడు సామ్రాజ్యము కాకతీయ సామ్రాజ్యము పాలన కాలం 1199-1262 బిరుదులు రాయగజకేసరి, చోడకటకచూర, గణపతిదేవుడు కాకతీయ సామ్రాజ్యాన్ని పాలించిన చక్రవర్తులలో ప్రముఖుడు. కాకతీయ సామ్రాజ్యాన్ని అత్యధిక కాలం పాలించిన చక్రవర్తిగానే కాకుండా అతి విశాలమైన సామ్రాజ్యాన్ని స్థాపించి కాకతీయ పాలకులలో అగ్రగణ్యుడిగా గణతికెక్కాడు. మహాదేవుని కుమారుడైన గణపతిదేవుడు క్రీ.శ.1199లో రెండో ప్రోలరాజు అనంతరం రాజ్యానికి వచ్చి 1262 వరకు పాలించి, తనకు పురుష సంతానం లేకుండుటచే కూతురు రుద్రమదేవిని పీఠంపై ఎక్కించాడు. దిగ్విజయ యాత్రలు: గణపతిదేవుడు మొట్టమొదట వెలనాటి చోళరాజైన పృథ్వీశ్వరునిపై దండెత్తినాడు. 1201లో బెజవాడను ఆక్రమించాడు. గణపతిదేవుడు నెల్లూరు, కంచి, కళింగ, వెలనాటి చోళుకను జయించి "రాయగజకేసరి" బిరుదాన్ని పొందాడు. దేవగిరి యాదవులతో మైత్రిని కొనసాగించాడు. పలు ప్రాంతాలను కాకతీయ సామ్రాజ్యంలో విలీనం చేసి దిగ్విజయ యాత్రలో ఆంధ్రదేశాన్నంతటినీ జయించి "ఆంధ్రదేశాధీశ్వర" ఖ్యాతిని పొందాడు. దివిసీమను ఆక్రమించి తిరిగి ఇచ్చివేసి దివిసీమ పాలకును కూతుళ్ళు నారమ్మ, పేరమ్మలను వివాహం చేసుకొని, బావమరిది జాయపసేనానిని "గజసాహిణి"గా నియమించుకున్నాడు. గణపతిదేవుని సేనాని రేచర్ల రుద్రుడు సమర్థవంతమైన సేనానిగా ఖ్యాతిచెందాడు. కాకతీయ రాజ్యాన్ని శత్రువుల బారినుంచి కాపాడటంలో గణపతిదేవునికి సహకరించి గణపతిదేవునిచే "కాకతీయ రాజ్యభారధౌరేయ" బిరిదాన్ని పొందాడు. గణపతిదేవుడు మనుమసిద్ధికి యుద్ధంలో సహాయపడ్డాడు. కళింగ దండయాత్ర ద్వారా కాకతీయ ప్రతిష్ట చేకూరిననూ శాశ్వత లాభాలు కల్గలేదు. ముత్తుకూరు యుద్ధంలో జటావర్మ సుందరపాండ్యుని చేతిలో గణపతిదేవుడు ఓడిపోయాడు. 1263లో జరిగిన ముత్తుకూరు యుద్ధంలో తప్ప గణపతిదేవుడు ఏ యుద్ధంలోనూ ఓటమి చెందలేదు. నిర్మాణాలు: రుద్రదేవుని కాలంలో ప్రారంభమైన ఓరుగల్లు కోట నిర్మాణాన్ని గణపతిదేవుడు పూర్తిచేశాడు. స్వయంభూదేవాలయానికి నాగులువైపులా కాకతీయ తోరణాలు నిర్మింపజేశాడు. రామప్ప దేవాలయం ఇతని కాలంలోనే రేచర్ల రుద్రుడు నిర్మించాడు. పిల్లలమర్రి, నాగులపాడు, పానగల్లులలో ఆలయాలు కూడా గణపతి దేవుని కాలంలోనే నిర్మితమైనాయి. మోటుపల్లిలో విదేశీవర్తకాన్ని ప్రోత్సహించడానికి అభయశాసనాన్ని వేయించాడు. మతవిధానం: గణపతిదేవుడు శైవభక్తుడు. ఇతని గురువు విశ్వేశ్వర శివచార్యుడు. విశ్వేశ్వరుడు 36 జైన గ్రామాలను ధ్వసం చేసినట్లు సిద్ధేశ్వర చరిత్ర గ్రంథం తెలుపుతుంది. ఇతను పలు గోళకీమఠాలను స్థాపించాడు. విభాగాలు: కాకతీయ చక్రవర్తులు, 13వ శతాబ్దము, కాకతీయ సామ్రాజ్యము  = = = = = సంప్రదించిన గ్రంథాలు, వెబ్‌సైట్లు: తెలంగాణ చరిత్ర (రచన: సుంకిరెడ్డి నారాయణరెడ్డి), ఆంధ్రుల సంక్షిప్త చరిత్ర (రచన:ఏటుకూరి బలరామమూర్తి), మహబూబ్ నగర్ జిల్లా సర్వస్వము (రచన: బి.ఎన్.శాస్త్రి), కాకతీయ చరిత్రము (రచన: తేరాల సత్యనారాయణ),